TOKAT’ta nisan ayında meydana gelen zirai don, özellikle kiraz başta olmak üzere birçok meyvede yüzde 100 oranında zarara yol açtı. Türkiye’nin önemli kiraz ihracat bölgelerinden olan Akyamaç ve Kemalpaşa köylerinde, üreticiler bu yıl hiç kiraz toplayamadı. Tokat Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Emin Yılar, bölgede meyvecilerin bu yıl 1 kuruşluk hasat yapamayacağını ifade ederek, “Normalde bu yıl 20 bin ton kiraz olurdu ama şu an bir gram bile ürün yok” dedi.
Tokat merkeze bağlı Akyamaç ve Kemalpaşa köyleri, kiraz ve şeftali üretimi ile ülke genelinde önemli bir pazar konumundadır. Bu köylerin yüzde 90’ı geçimini meyve üretiminden sağlarken, hasat döneminde yaklaşık 2 bin kişi burada çalışmaktadır. Çok sayıda meyvenin yetiştirildiği bu bölgede, kiraz üretimi öncelikli bir yer tutmaktadır. Özellikle ‘0900’ adı verilen ve normalden iki kat daha iri olan kirazlar, Amerika, Rusya, Almanya ve Kuzey Irak gibi toplam 11 ülkeye ihraç edilmektedir. 2024 yılında toplam 5 milyon dolarlık kiraz ihracatı yapılırken, 2025 yılı Nisan ayında yaşanan zirai don nedeniyle Tokat’taki meyve bahçelerindeki kiraz ağaçlarında hiç kiraz kalmadı.
‘GEÇEN YIL İHRACAT YAPTIK’
Tokat Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Emin Yılar, “Nisan ayında yaşadığımız don olayı nedeniyle Tokat meyvecisinin yüzde 100 zararı var. Ağaçlarda kiraz, şeftali, erik, badem, ceviz gibi ürünlerin hiçbiri kalmadı. Bu meyveler sebze gibi değildir; yılda bir kez çiçeklenir. Eğer koruyamazsan o yılki sezon tamamen kaybolur. Şu anda Tokat’taki meyvecinin 1 gram meyve alma şansı yok. Bu yıl 1 kuruşluk hasat yapamayacaklar. Bu durumu dile getirdik ama bugüne kadar çiftçilere yönelik bir yardım yapılmadı. Kiraz, bölgemiz için çok önemli bir gelir kaynağı. Geçen yıl yaklaşık 5 milyon dolar değerinde kiraz ihracatı yaptık ve köylüler de bilinçlenerek ürünlerini ihracata yönelik çeşitlerde üretmeye başladılar. Bu nedenle her yıl, önceki yıla göre ihracat kapasitemiz artıyor” dedi.
‘DESTEK OLMAZSA, MEYVE SEBZEYİ DE YURT DIŞINDAN ALMAYA BAŞLARIZ’
Türkiye genelinde don olayının büyük boyutlarda yaşandığını belirten Yılar, “Meyvecilerin Türkiye genelinde yaklaşık yüzde 80-90 zararı var. Bu durumun ciddi bir ekonomik boyutu var. Belki bu boyut, depremdeki yıkım maliyetleri ile karşılaştırılabilir. Hükümetimizin bu durumu göz önünde bulundurması gerekiyor çünkü girdi maliyetleri çok yüksek. Devlet, teşvik ve ekonomik yardımlar, kredi konusunda destek vermezse, korkulan günler gelebilir ve meyve-sebzeyi artık yurt dışından almak zorunda kalırız” diye ekledi.
Yılar, geçmişteki durumlara referans vererek, “Kendi bahçemden kiraz sezonunda arkadaşlarıma hediyelik kiraz gönderirdim. Ama bu yıl kiraz yok, yani bizim soframızda da yok. 54 yaşındayım ve bugüne kadar böyle bir yıl yaşamadım. Daha büyüklerimiz de benzer durumları anımsıyor. Önceden don olayları yaşandı ama zarar yüzde 30-40, belki de yüzde 50 seviyelerinde kaldı. Ancak bu yıl, Tokat’ta 20 bin ton kiraz üretilmesi beklenirken, hiç ürün yok” ifadelerini kullandı.
