Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), reel sektörün döviz talebinde bir azalma gözlemlendiğini ve net ihracatçı firmaların artık döviz satıcısı durumuna geçtiğini açıkladı. Öte yandan, net ithalatçı firmaların döviz talepleri, ithalat ödemeleriyle şekillenmeye devam ediyor.
ANKARA (turkiyexhaber) – TCMB’nin “Reel Sektörün Döviz Talebi Gelişmeleri” başlıklı analiz raporu, Merkezin Güncesi blog sayfasında yayımlandı ve firmaların döviz talebindeki değişiklikleri detaylandırdı.
2021 Ocak ile 2025 Mayıs dönemini kapsayan bu analiz, firma döviz talebinin azaldığını ve reel sektörün son bir yıl içinde net döviz satıcısı haline geldiğini ortaya koydu.
Analize göre, firmaların yabancı para (YP) mevduatlarının toplam mevduatlar içindeki oranı, parasal sıkılaşma döneminde 2023 Haziran’daki yüzde 60,7 seviyesinden 2025 Haziran’da yüzde 35’e düştü. Bu gelişme, firmaların döviz biriktirme eğilimlerinin zayıfladığını gösteriyor. Döviz talebindeki yavaşlama, firmaların spot ve vadeli piyasalardaki döviz işlemleri, dış ticaret gelirleri ve YP kredi kullanımları göz önüne alındığında daha belirgin hale geliyor. Pozitif döviz akımı, firmanın döviz biriktirdiğini, negatif akım ise döviz stokunun azaldığını ifade ediyor.
İHRACATÇI VE İTHALATÇI FİRMALAR ARASINDAKİ FARK
Döviz talebindeki azalmaların temel nedeni net ihracatçı firmalar. Sıkılaşma sürecinde ihracat ve YP kredi kullanımı artsa da, bu firmaların döviz satışlarındaki artış, döviz akımını azaltmış durumda.
Net ithalatçı firmaların döviz akımı ise negatif ve yatay bir seyir izleyerek, döviz ihtiyaçlarının önceki dönemle benzerlik gösterdiğini ortaya koyuyor. 2021-2023 döneminde ithalatçı firmaların döviz alımlarındaki payı yüzde 57 iken, parasal sıkılaşma ile bu oran yüzde 65’e yükseldi. Bu durum, döviz talebinde ithalat ödemelerinin daha belirleyici bir rol oynadığını gösteriyor.
Analizde, son 12 ayda döviz alımında öne çıkan sektörlerin enerji, otomobil ticareti, demir-çelik, kimya ve telekomünikasyon gibi ithalatçı sektörler olduğu belirtildi.
