Burdur’un Karakent köyünde yer alan gül üretimi, bu yıl küresel ısınma ve don olaylarından olumsuz etkilenmiş durumda. Gül bahçelerinde hasat süreci başlarken, verim geçen yıla oranla yarı yarıya düşmüş bulunuyor.
‘Güller ve Göller Diyarı’ olarak bilinen Burdur, her bahar rengarenk gülleriyle doğanın en göz alıcı manzaralarından birine ev sahipliği yapıyor. Ancak bu yıl göl kıyısındaki gül bahçelerinde başlayan hasat, iklim krizinin zorlu koşullarıyla karşı karşıya kalmış durumda. Küresel ısınmanın etkisi ve yaşanan şiddetli donlar, yıllık 600-700 kilogram olan dekarlık gül verimini 150-200 kilograma kadar düşürmüştür. Doğanın bu nazik güzeli, bu yıl ciddi bir sınav vermekte.
Bölgedeki hızla tükenen su kaynaklarına rağmen, gül üretimi yaşam kaynağı olmaya devam ediyor. Mısır ve yoncaya oranla yüzde 75 daha az su tüketen gül, yalnızca doğayı değil, bölge ekonomisini de canlandırmaya devam ediyor. Ayrıca, Burdur Gölü’nün tozlarının yayılımını engelleyen gül, hem çevre hem de insan sağlığı için önemli bir koruyucu işlev üstleniyor.
Burdur Gölü kenarında yaklaşık 400 dekarlık alanda sürdürülen bu değerli üretim, sadece gül yağı ihracatıyla değil, aynı zamanda bölgedeki ekoturizm hareketliliğiyle de ekonomiye katkı sağlıyor. Geçen yıl litre başına 11-12 bin euro arasında seyreden gül yağı fiyatlarının, bu yıl yüzde 40 düşerek 7-10 bin euro bandına gerilemesi bekleniyor. Üretim hedefleri de donun etkisiyle yarı yarıya düşerek, 50-100 litreden 20-30 litreye inmiş durumda.
Küresel ısınma ve don olayları, Burdur’daki gül bahçelerinde çiçek tomurcuklarının olgunlaşmasını engellemiştir. Birçok alanda tomurcuklar don nedeniyle zarar görürken, bazı bölgelerde yalnızca yaprakların kaldığı gözlemlenmiştir. Bu durum, gül üretimindeki düşüşün ana sebeplerinden biri olarak öne çıkıyor.
Burdur’un eşsiz gül bahçeleri, zorluklara rağmen her yıl yüz binlerce ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Bu yıl ekoturizmin daha da canlanması beklenirken, bölge halkı umutlarını korumaktadır. Güller, Burdur’un hem doğasına hem de ekonomisine hayat vermeye devam ediyor.
Gül bahçeleri, göl tozlarına karşı bir perdeleme işlevi görüyor.
Bölgedeki iklim değişikliği ve artan tarım hayvancılık faaliyetlerinin su kaynaklarını ciddi şekilde etkilediğini belirten Lisinia Proje alanı sorumlusu ve gül üreticisi Öztürk Sarıca, “Göller yöresindeki küresel ısınma, su kaynaklarının hızla buharlaşmasına neden oldu. Bunun yanında, yöredeki büyükbaş hayvancılık, mısır ve yonca üretiminin artması, yer altı sularını da olumsuz etkiledi. Burdur Gölü, bunun en belirgin örneklerinden biri. Gül, mısır ve yoncaya oranla yüzde 75 daha az su tüketen bir bitkidir. Aynı zamanda ekonomik değeri oldukça yüksek. Gölde tozlaşan alanların tozları, özellikle yakın çevreye yayılırken, tıbbi aromatik bitkiler ve gül, tozlar konusunda ciddi bir koruma sağlıyor. Bu sayede tozlar insan sağlığını daha az etkiliyor ve daha uzak yerlere taşınmasını engelliyor. Bu nedenle gül üretimi, Burdur Gölü ve çevresinde olmazsa olmaz bir kaynağımızdır” dedi.
Küresel ısınma ve yaşanan don olayları, gül verimini yarı yarıya düşürmüştür.
Burdur Lisinia projesinde gül hasadının başladığını ancak iklim koşullarının verimi olumsuz etkilediğini ifade eden Sarıca, “Burdur Lisinia’da gül hasadımız başladı. Ancak son yıllardaki küresel ısınmanın etkileri üretimimizi de olumsuz etkiliyor. Özellikle son yaşanan donlar nedeniyle dekarda yaklaşık 600 ile 700 kilogram aldığımız gül verimi, şu anda 150 ile 200 kilograma kadar düşecek gibi görünüyor. Donlar nedeniyle tomurcukların gelişimi tamamen durdu. Dolayısıyla bahçelerde eski görselimiz olmasa da gülü toplamak zorundayız. Çünkü bu ürün Türkiye ekonomisine ciddi bir katkı sağlıyor. Şu anda 400 dekarlık bir alanda gül üretimi yapıyoruz. Bunun yanında gül ekoturizmi ile de ekonomimize destek olmaya çalışıyoruz. Gül yağının tamamı yurt dışına ihraç ediliyor. Hem gül üretimindeki düşüş hem de gül fiyatlarının düşük seyredecek olması, bölge insanını ve göller yöresindeki gül üreticilerini olumsuz etkileyecek gibi görünüyor” şeklinde konuştu.
Gül yağı beklentisi geçen yıla göre yüzde 50’nin altına düştü.
Geçtiğimiz yıl 50 ile 100 kilo arasında bir gül yağı üretimi hedeflediklerini ancak bu yıl bunun yarısı kadar bir hedeflerinin olduğunu belirten Sarıca, “Eğer ısı koşulları, bulutlanma ve yağış durumu olumlu giderse belki bu hedefe ulaşabiliriz. Ancak iklimsel değişiklikler olursa, bu hedefi bile yakalayamayabiliriz. Yaklaşık 20 ile 30 litre arasında bir beklentimiz var. Ayrıca gülyağı fiyatlarının da düşeceği belirtiliyor. Dolayısıyla geçen yılki üretim hedeflerine ulaşamamanın yanında maddi hedeflere de ulaşamayacağız” dedi.
Geçen yılın yüksek fiyatları bu yıl düşüş eğiliminde, ancak piyasa henüz netleşmedi.
Gül yağı fiyatları hakkında bilgi veren Öztürk Sarıca, “Gül yağı geçen yıl 11 bin ile 12 bin euro seviyelerinde seyrediyordu. Bu yıl fiyatların 7 ile 10 bin euro arasında olacağı tahmin ediliyor. Ancak şu an piyasa tam olarak oluşmuş değil, bu fiyatlar tamamen söylentiler üzerine. Hem donun etkisi hem de verimin azalması, iklimin anormal seyri, gül hasadına bir hafta önce başlamamıza sebep oldu ve hasat süreci oldukça yavaş ilerliyor. Dolayısıyla verimde ciddi kayıplar yaşayacağız” ifadelerini kullandı.
Gül, ihracatın yanı sıra ekoturizme de büyük katkı sağlıyor.
Geçen yıl hasat sırasında yaklaşık 100 bin ziyaretçiyi ağırladıklarını belirten Sarıca, “Bu yıl bu sayının artacağını düşünüyoruz. Çünkü hasat sürecinin başlamasıyla birlikte on binlerce kişi, şu ana kadar bahçemizi ziyaret etti. Önümüzdeki günlerde ziyaretçi sayısının artarak devam edeceğini öngörüyoruz” dedi.
Bölgedeki gül üreticileri, küresel iklim değişikliklerinin etkisiyle bu yıl üretimde ciddi düşüşler yaşanacağını ifade ediyor. – BURDUR
