BİLİM insanları, bağışıklık sistemi ve ilaçlar tarafından gizlenebilen HIV‘in, beyaz kan hücreleri içinde görünür hale getirilmesine olanak tanıyan yenilikçi bir yöntem geliştirdi.
Avustralya‘nın Melbourne kentindeki Peter Doherty Enfeksiyon ve Bağışıklık Enstitüsü’nde görevli bilim insanları, HIV‘in insan vücudundan tamamen ortadan kaldırılması hedefiyle önemli bir adım attı. Bu araştırma, Covid-19 aşıları ile bilinen mRNA teknolojisine dayanmaktadır. Araştırmacılar, özel olarak formüle edilmiş yağ kapsüllerine yerleştirdikleri mRNA’yı, HIV‘in saklandığı beyaz kan hücrelerine ulaştırmayı başardılar. Elde edilen mRNA, hücrelere virüsü açığa çıkarması yönünde sinyal gönderiyor.
Çalışma kapsamında, ‘LNP X’ adı verilen yeni nesil nanoparçacık tasarımının bu hücreler tarafından kabul edildiği gözlemlendi. Önceki nesil nanoparçacıkların bu hücreler tarafından kabul edilmediği ve HIV‘in burada gizlenmesinin tedavi sürecini engellediği belirtildi.
Araştırmanın ortak yazarı Dr. Paula Cevaal, “Daha önce bu hücrelere mRNA ulaştırmanın imkansız olduğu düşünülüyordu. Ancak elde ettiğimiz sonuçlar karşısında hepimiz şaşkınlık içindeyiz” ifadelerini kullandı.
Bu keşif, HIV‘in vücutta ‘uyku halinde’ bulunan rezervuardan çıkarılabileceğini kanıtlamış oldu. Ancak bir sonraki önemli soru, bu virüs açığa çıkarıldığında bağışıklık sistemi veya ek terapilerle tamamen yok edilip edilemeyeceğidir.
Araştırma, laboratuvar ortamında HIV pozitif bireylerden alınan hücreler üzerinde gerçekleştirildi. Gerçek hastalar üzerinde test edilebilmesi için öncelikle hayvan deneyleri ve sonrasında güvenlik ile etkinlik çalışmalarının yapılması gerekecek. Bu sürecin yıllar sürebileceği ifade ediliyor.
Araştırmanın kıdemli yazarı Dr. Michael Roche, bu tekniğin yalnızca HIV için değil, aynı zamanda kanser gibi diğer hastalıklar için de uygulanabileceğini belirtti.
Francis Crick Enstitüsü’nden retrovirolog Dr. Jonathan Stoye, bu yöntemin HIV’i saklandığı yerden çıkarmada ‘şimdiye kadar gerçekleştirilen en büyük ilerleme’ olduğunu vurguladı. Bununla birlikte, Stoye, “Bu virüsü yok etmek için rezervuarın tamamının mı yok edilmesi gerektiği, yoksa büyük bir kısmının yeterli olacağı, zamanla anlaşılacak” uyarısında bulundu.
Öte yandan, Oxford Üniversitesi Jenner Enstitüsü’nden Prof. Tomas Hanke, bu buluşun önemini kabul etmekle birlikte, ‘vücuttaki tüm HIV rezervuarlarına ulaşmanın şu anda sadece bir hayal olduğunu’ dile getirdi.
Bu yeni çalışma, hastalığın kalıcı tedavisi yönünde bugüne dek kaydedilen en somut bilimsel gelişmelerden biri olarak değerlendirilmektedir.
