BAHÇEŞEHİR Üniversitesi’nde (BAU) ‘TÜRKİYE Fındık Üretiminde Ekonomik ve Toplumsal Sorunlar, Dönüşümler’ başlıklı bir konferans gerçekleştirildi. Konferansta konuşan BAU Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, gerekli reformların hayata geçirilmemesi halinde Türkiye’nin dünya fındık üretimindeki payının 15 yıl içinde yüzde 50’nin altına düşeceğini belirtti. Gürsel, bu durumun küresel fındık fiyatları üzerindeki etkimizin azalmasına yol açabileceğini vurguladı.
Fındık üretiminin Türkiye tarım ihracatındaki önemli payı ve sektördeki sorunlar üzerine BETAM tarafından hazırlanan rapor, BAU’da düzenlenen konferansta değerlendirildi. Açılış konuşmasını BAU İktisat, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Hümeyra Adıgüzel yaptı. Konferansta iktisat ve sosyoloji uzmanları ile sektör temsilcileri görüşlerini paylaştı.
Etkinlikte fındık üretiminin geleceğine yönelik analizler yapıldı. Makro İktisat Uzmanı Prof. Dr. Ozan Bakış, 2021 verilerine dayanarak Türkiye’de yaklaşık 750 bin hektar alanda fındık tarımı yapıldığını söyledi. Konferansa üniversiteden birçok akademisyen ve öğrenci katılım gösterdi.
‘FINDIK İHRACATINDAKİ PAY YÜZDE 80’DAN YÜZDE 63’E KADAR GERİLEDİ’
Prof. Dr. Ozan Bakış, Türkiye’nin fındık üretimindeki önemine vurgu yaparak, “Türkiye, genetik olarak fındık üretiminde uzun süredir önemli bir konumda. 20 yıl önce dünya ihracatındaki payı yüzde 80 civarındayken, şu anda bu oran yüzde 63’e kadar gerilemiş durumda. Bu, Türkiye’nin fiyat ve pazar belirleme gücünü kaybettiğini gösteriyor.” şeklinde konuştu. Bahçe sahiplerinin devamsızlığının ciddi bir sorun olduğunu ifade eden Bakış, bu kişilerin köydeki fındık bahçelerine yeterince ilgi göstermediğini ve bu durumun verim düşüklüğüne yol açtığını belirtti.
Geleneksel tarım uygulamalarının sürdürüldüğüne dikkat çeken Bakış, birçok fındık üreticisinin modern zirai tekniklere uymayan yöntemlerle tarım yaptığını ifade etti. Ayrıca, bahçelerin miras yoluyla bölünmesinin makineleşmeyi ve büyük ölçekli yatırımları engellediğini vurguladı. Doğu Karadeniz’in engebeli arazi yapısının da verimliliği düşürdüğüne ve işçilik maliyetlerini artırdığına dikkat çekti.
‘KATMA DEĞERİ YÜKSEK ÜRÜNLER GELİŞTİRİLİP DÜNYAYA BU ŞEKİLDE SATILABİLSE, KAR MARJI DA CİDDİ ŞEKİLDE ARTABİLİR’
Prof. Dr. Bakış, mevsimlik işçilerin organizasyonunun da sorun olduğunu belirterek, “Dünya fındık üretiminin yüzde 60-70’ini Türkiye yapıyor ancak ürün çoğunlukla işlenmemiş halde ihraç ediliyor. Bu da katma değerin düşük kalmasına yol açıyor.” dedi. Katma değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesi durumunda kar marjının artabileceğini söyleyen Bakış, bahçe bakım şirketlerinin teşvik edilmesi ve modern tarım tekniklerinin çiftçilere öğretilmesinin önemine dikkat çekti.
Destekleme politikalarının da sorun yarattığını belirten Bakış, fındık desteklerinin bölge ayrımı yapılmaksızın uygulandığını, ancak Doğu ve Batı Karadeniz’in sorunlarının ve maliyetlerinin farklı olduğunu ifade etti. Verim düşüklüğünün temel sorun olduğunu ve bu sorunun çözülmeden diğer adımların etkili olamayacağını söyledi.
‘FINDIK DİKİLİ ALANLARI TÜRKİYE’DE DOYGUNLUĞA ULAŞMIŞ DURUMDA’
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Koordinatörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Türkiye’nin fındık verimliliği konusundaki en büyük sorunun geleneksel tarım uygulamaları ve engebeli araziden kaynaklandığını vurguladı. Verimlilik sorununun birçok yapısal sorunun sonucu olduğunu belirten Gürsel, fındık dikili alanlarının doygunluğa ulaştığını ve bu alanda yeni üretici ülkelerin hızlı bir ilerleme kaydettiğini ifade etti.
Prof. Dr. Gürsel, “Eğer verimlilik sorunu çözülemezse, Türkiye’nin sektördeki konumu ciddi şekilde zayıflayabilir.” dedi. Türkiye’nin dünya fındık ihracatındaki payının 15 yıl sonra yüzde 50’nin altına düşme riski bulunduğunu belirten Gürsel, bu durumun Türkiye’nin fiyat belirleyici gücünün kaybedilmesiyle sonuçlanabileceğini söyledi.
Sonuç olarak, Türkiye’nin fındık sektörü için acil çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi gerektiğini belirten Gürsel, hükümetin bu konuyu ciddiyetle ele alması ve gerekli yapısal reformları gerçekleştirmesinin önemine dikkat çekti.
