GEBELİK döneminde uygulanan boğmaca aşısı, bebeklerin doğumdan sonra ciddi enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlamak amacıyla rutin bağışıklama programına dahil edilmiştir. Bu yeni yaklaşım, bebeklerin bağışıklık sistemleri tam olarak gelişmeden önce boğmaca gibi tehlikeli solunum yolu enfeksiyonlarına karşı erken koruma sağlamayı hedeflemektedir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Manolya Kara ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Zeynep Utkan Korun, boğmacanın tehlikeleri ve aşı uygulamalarının gebelikteki önemi hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Boğmaca, tıbbi terimiyle pertussis, son derece bulaşıcı bir hastalık olup, solunum yollarını etkileyen bakteriyel bir enfeksiyondur. Dünya genelinde yıllık olarak 20-40 milyon boğmaca vakası yaşandığı tahmin edilmektedir. Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Manolya Kara, “Her yıl yaklaşık 300.000 kişi (çoğunluğu çocuk) boğmaca nedeniyle hayatını kaybetmektedir” şeklinde bilgi vermiştir.
YENİDOĞANLARDA HAYATİ RİSK OLUŞTURABİLİYOR
Bağışıklık sistemi henüz gelişmemiş olan ve aşı serilerini tamamlamamış yeni doğanların en büyük risk altında olduğunu belirten Doç. Dr. Kara, “Boğmaca, özellikle bir yaş altındaki bebeklerde nefes durmasına, beyin içi kanamaya, nöbetlere ve hatta yaşam kaybına neden olabilecek kadar ciddi seyredebiliyor” diyerek hastalığın ciddiyetine dikkat çekti.
‘İLK HAFTALARDA SOĞUK ALGINLIĞI İLE KARIŞTIRILABİLİYOR’
Hastalığın üç aşamada geliştiğini vurgulayan Doç. Dr. Kara, özellikle ilk haftalarda soğuk algınlığı ile karıştırıldığını ve bu dönemde bulaşıcılığın en yüksek seviyeye ulaştığını ifade etti. “Hastalık genellikle 3 evrede seyreder ve belirtiler zamanla şiddetlenir. Başlangıç evresindeki kataralevre, 1-2 hafta sürmekte olup, bu dönemde hastaları basit bir soğuk algınlığından ayırt etmek zordur. Hafif ateş, burun akıntısı, öksürük ve halsizlik gibi nezle benzeri bulgular gözlenir. Bu dönem, bulaşıcılığın en yüksek olduğu evredir” dedi. İkinci evrede ise belirgin klinik bulgular ortaya çıkmakta ve çocuklarda morarmaya eşlik eden öksürük nöbetleri gözlemlenmektedir. Üçüncü evrede ise öksürük nöbetleri azalsa da haftalarca sürebilmektedir.
BOĞMACA BEBEKLERDE ÇOK CİDDİ SEYREDİYOR
Doç. Dr. Kara, “Boğmaca, yoğun ve kontrol edilemeyen öksürük nöbetlerine yol açar. Bu nöbetler solunum güçlüğüne, kusmaya, bayılmaya ve hatta kaburga kırıklarına neden olabilir. Bebeklerde nefes durmasına ve ciddi akciğer enfeksiyonlarına yol açabilir. Bu nedenle hastalık son derece ciddidir” şeklinde uyarıda bulundu.
‘KOLAYCA YAYILIR, TOPLUM SAĞLIĞI İÇİN DE RİSK OLUŞTURUR’
Doç. Dr. Manolya Kara, boğmacanın öksürük ve hapşırık yoluyla kolayca yayıldığını ve kalabalık alanlarda hızla bulaşabileceğini belirtti. “Özellikle ergenler ve genç erişkinler hastalığı hafif geçirebileceğinden, çevrelerine kolayca bulaştırabilirler. Yaşlılar, bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler ve hamile kadınlar için de risk taşımaktadır. Toplum bağışıklığı sağlanamazsa salgınların artması muhtemeldir. Aşı ile önlenebilir bir hastalık olmasına rağmen, bağışıklığın zamanla azalması ve aşılanma oranlarının düşmesi nedeniyle dönem dönem salgınlar görülebilmektedir. Aşılanmamış bireyler, hastalığın yayılmasına katkıda bulunabilir” ifadelerini kullandı.
‘BEBEKLERİ KORUMANIN EN ETKİLİ YOLU: ANNENİN AŞILANMASI’
Bu durumu önlemek ve toplumsal korunmaya katkıda bulunmak amacıyla alınan yeni önlemleri değerlendiren Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Zeynep Ece Utkan Korun, “Boğmaca aşısı çocuklara ikinci aydan itibaren yapılmaya başlanıyor. Ancak bu süreçte bebekler tamamen savunmasız kalabiliyor. Anne adaylarının bağışıklığı, doğumdan önce antikor geçişi ile bebeği koruyabilir. Eğer anne gebelikte Tdap aşısı olursa, oluşan antikorlar plasenta yoluyla bebeğe geçer ve onu doğumdan sonraki ilk aylarda korur. Bu koruma hayati önem taşımaktadır” dedi.
AŞI NE ZAMAN VE KİMLERE YAPILACAK?
Yeni uygulama kapsamında boğmaca aşısının gebeliğin 18 ile 36. haftaları arasında, tercihen 20. haftadan sonra yapılması gerektiğini belirten Dr. Utkan Korun, “Daha önceki gebeliğinde aşı olmuş bir kadın, yeni gebeliğinde tekrar yaptırmalıdır. Çünkü bağışıklık zamanla azalır ve aşı her gebelikte tekrarlanmalıdır” dedi.
Boğmaca aşısının ABD, İngiltere, Kanada ve birçok Avrupa ülkesinde uzun süredir uygulandığını hatırlatan Dr. Korun, aşının güvenilirliği hakkında şu bilgileri verdi: “Bu aşı inaktif, yani ölü bir aşıdır. Canlı mikrop içermez, dolayısıyla gebelikte uygulanması güvenlidir. Yan etkileri genellikle hafif olup; enjeksiyon yerinde ağrı, hafif ateş veya halsizlik gibi geçici durumlar görülebilir.”
ANNE ADAYLARINA ÇAĞRI: AŞINIZI GECİKTİRMEYİN
Tüm anne adaylarını aşı konusunda bilinçli davranmaya davet eden Dr. Zeynep Ece Utkan Korun, “Sizin bağışıklığınız, bebeğinizin ilk savunmasıdır” diyerek, gebeliğinizin ikinci trimesterine girdiğinizde mutlaka bu konuyu hekiminizle görüşmenizi önerdi. Aşıyı aile sağlığı merkezlerinde veya hastanelerde ücretsiz olarak yaptırabileceğinizi sözlerine ekledi.
