Kardiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Ahmad Huraıbat, kalp krizlerinin dünya genelinde en yüksek ölüm oranlarına neden olan hastalıklardan biri olduğunu vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, her yıl yaklaşık 18 milyon insan kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu ölümlerin büyük bir çoğunluğu kalp krizinden kaynaklanmaktadır. Kalp krizini önlemenin, yaşam kalitesini artırmakla doğrudan bağlantılı olduğunu ifade eden Huraıbat, sağlıklı beslenmenin önemine de dikkat çekti. Taze sebze ve meyveler, lifli gıdalar, balık, baklagiller ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağların tercih edilmesi gerektiğini belirterek, haftada en az 150 dakika orta tempolu egzersiz yapılmasını önerdi.
İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi’nde görevli Kardiyoloji Uzmanı Dr. Huraıbat, kalp krizi hakkında detaylı bilgiler sundu.
Kalp krizinin ne olduğunu açıklayan Huraıbat, “Kalp krizi, tıbbi terimiyle miyokard enfarktüsü, kalp kasının bir kısmının yetersiz oksijen alması nedeniyle hasar görmesi ya da ölmesiyle sonuçlanan ciddi bir acil durumdur. Kalp kası, sürekli olarak oksijenle zenginleştirilmiş kana ihtiyaç duyar. Koroner arterlerde meydana gelen ani bir tıkanıklık, kalp krizinin temel sebebidir. Bu tıkanıklık genellikle ‘ateroskleroz’ adı verilen damar sertliği sürecinin bir sonucudur. Ateroskleroz, damar duvarlarında kolesterol, yağ, kalsiyum ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşan plakların birikmesiyle gelişir. Bu plaklardan birinin yırtılması durumunda, oluşan kan pıhtısı damarları tamamen tıkayarak kalp krizine neden olabilir” dedi.
‘KALP KRİZİ TEK BİR NEDENE BAĞLI ORTAYA ÇIKMAZ’
Kalp krizlerinin dünyada önemli bir ölüm nedeni olduğunu belirten Dr. Huraıbat, “Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, her yıl yaklaşık 18 milyon insan kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir ve bu ölümlerin önemli bir kısmı kalp krizinden kaynaklanmaktadır. Kalp krizi, tek bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkmaz. Farklı risk faktörlerinin bir araya gelmesi, bir kişinin kalp krizi geçirme olasılığını artırabilir” diye ifade etti.
RİSK FAKTÖRLERİ
Dr. Huraıbat, kalp krizi risk faktörlerini iki ana grupta inceleyerek şu şekilde sıraladı:
Değiştirilebilir risk faktörleri, bireysel yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir:
Sigara ve tütün ürünleri kullanımı: Sigara içmek, damarları daraltarak oksijen taşıma kapasitesini azaltır ve pıhtılaşmayı artırır.
Hipertansiyon: Damar çeperlerinde hasar oluşturarak kalbin iş yükünü artırır.
Yüksek kolesterol: LDL (kötü kolesterol) yüksekliği, damar tıkanıklığının en büyük sebebidir.
Diyabet: Kan damarlarının iç yüzeyine zarar vererek kalp krizi riskini artırır.
Obezite: Özellikle karın çevresinde biriken yağlar, metabolik sendrom ve kalp hastalıklarını tetikler.
Fiziksel hareketsizlik: Egzersiz yapmamak, kalp-damar sisteminin zayıflamasına yol açar.
Kötü beslenme alışkanlıkları: Yüksek oranda doymuş yağ, şeker ve tuz içeren gıdalar kalp sağlığını olumsuz etkiler.
Aşırı alkol tüketimi: Kalp ritim bozukluklarına ve yüksek tansiyona neden olabilir.
Kronik stres ve psikolojik faktörler: Stres hormonlarının uzun süre yüksek kalması, kalp üzerinde olumsuz etkilere yol açar.
Değiştirilemez risk faktörleri ise şunlardır:
Yaş: 45 yaş üzeri erkeklerde, 55 yaş üzeri kadınlarda risk artar.
Cinsiyet: Erkeklerde daha erken yaşta görülme olasılığı fazladır. Ancak menopoz sonrası kadınlar da benzer risk altındadır.
Ailede kalp hastalığı öyküsü: Genetik yatkınlık, kalp krizi riskini artırır.
Etnik köken: Bazı etnik gruplarda (örneğin Güney Asya kökenlilerde) kalp hastalıkları daha sık görülmektedir.
‘BU BELİRTİLERE DİKKAT EDİN’
Kalp krizi belirtilerinin kişiden kişiye farklılık gösterebileceğine değinen Dr. Huraıbat, klasik belirtileri şöyle sıraladı:
Göğsün ortasında baskı hissi, sıkışma, ağrı veya yanma (genellikle 20 dakikadan uzun sürer),
Ağrı; sol kola, sırta, boyuna, çeneye veya mideye yayılabilir,
Nefes darlığı,
Soğuk terleme,
Mide bulantısı veya kusma,
Baş dönmesi veya bayılma hissi.
Kalp krizinin bazı bireylerde belirti göstermeyebileceğini de ifade eden Huraıbat, “Kadınlar, yaşlılar ve diyabet hastalarında kalp krizi daha ‘sessiz’ seyredebilir. Bu gruplarda genellikle yorgunluk, nefes darlığı veya mide şikayetleri görülebilir” şeklinde konuştu.
‘KALP KRİZİ ANINDA YAPILMASI GEREKENLER’
Bir kişinin kalp krizi geçirdiğinde zamanın kritik olduğunu belirten Dr. Huraıbat, “İlk 1 saat içinde müdahale hayat kurtarıcıdır. Hızla 112 acil servisi arayın. Hastayı hastaneye kendiniz götürmek yerine ambulans çağırmak daha güvenlidir. Eğer kişi bilinci yerindeyse, bir adet aspirin (300 mg) çiğnetilebilir, bu durum kan pıhtısının büyümesini yavaşlatabilir. Kişi yatırılmalı ve sakinleştirilmelidir. Hareket ettirilmemeli, yorulmamalıdır. Suni teneffüs ya da kalp masajı gerekiyorsa, temel yaşam desteği bilgisi olan bir kişi müdahale etmelidir” dedi.
‘KALP KRİZİNDEN KORUNMA YOLLARI’
Kalp krizinden korunma yollarına dikkat çeken Dr. Huraıbat, “Kalp krizini önlemek, yaşam kalitesini artırmakla doğrudan ilişkilidir. Sağlıklı beslenme önemlidir. Taze sebze ve meyveler, lifli gıdalar, balık, baklagiller ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar tercih edilmelidir. Haftada en az 150 dakika orta tempolu egzersiz yapılması önerilmektedir. Sigara tüketiminden kaçınılması, kalp krizi riskini yüzde 50 oranında azaltabilir. Kilo kontrolü sağlanmalı ve bel çevresi erkeklerde 94 cm, kadınlarda 80 cm’nin altında olmalıdır. Tansiyon, şeker ve kolesterol seviyeleri düzenli olarak kontrol edilmelidir. Ayrıca stres yönetimine önem verilmeli; meditasyon, nefes egzersizleri ve psikolojik destek alınmalıdır” ifadelerini kullandı.
Dr. Huraıbat, kalp dostu besinleri ise şu şekilde sıraladı:
Omega-3 zengini balıklar (somon, sardalya
