Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 15 Ekim Dünya Kadın Çiftçiler Günü vesilesiyle yaptığı yazılı açıklamada, kadın çiftçilerin tarımsal üretimdeki önemli rolüne dikkat çekti. Bayraktar, kadın çiftçilerin sosyal güvenlikten yeterince yararlanamadığını ve ekonomik-sosyal olarak arka planda kaldığını ifade etti.
ANKARA (turkiyexhaber) – TZOB Ziraat Odaları Bilgi Sistemi (ZOBİS) verilerine göre, 2024 yılı itibarıyla 754 Ziraat Odası’na kayıtlı 956 bin 643 kadın çiftçi bulunuyor. Bu sayı, toplam üyelerin yüzde 18,14’ünü oluşturmakta.
Çiftçilerin yaş ortalaması 59’a çıkarken, kadın çiftçilerin yaş ortalaması ise 61. Bu durum, tarımda genç nüfusun hızla azaldığını göstermekte: çiftçilerin yüzde 35’i 65 yaş üstü, yüzde 35’i 50-64 yaş aralığında ve yalnızca yüzde 5’i 18-32 yaş grubunda yer almakta.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2024 verilerine göre, 427 bin 298 zorunlu Tarım BAĞ-KUR’lu çiftçinin yüzde 24,69’u (105 bin 478) kadın olarak kaydedildi. Ancak, kadın çiftçilerin yalnızca yüzde 11’i prim ödeyebiliyor, çoğunluğu ise gelir yetersizliği nedeniyle sistem dışında kalıyor.
Aylık Tarım BAĞ-KUR primi 8 bin 971,90 TL (indirimli 7 bin 671,60 TL) olarak belirlenmiş durumda; bu durum özellikle kadın çiftçiler için büyük bir ekonomik yük oluşturuyor.
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, kadın çiftçilerin aile işletmelerinde “ücretsiz aile işçisi” olarak çalıştığını, emeklerinin “aile içi katkı” olarak değerlendirilerek üretici kimliklerinin göz ardı edildiğini vurguladı.
Anayasa’nın 10. ve 60. maddeleri eşitlik ve sosyal güvenlik hakkını güvence altına almasına rağmen, kırsaldaki kadınların büyük bir kısmının hala güvencesiz olduğunu belirten Bayraktar, bu durumun yalnızca tarım değil, genel bir sosyo-ekonomik sorun olduğunu dile getirdi.
Bayraktar, tarımın ve kadın çiftçilerin güçlendirilmesi için çeşitli öneriler sundu:
- Gençlerin Tarıma Kazandırılması: Tarım arazisi edinimi kolaylaştırılmalı, düşük faizli kredi ve hibe destekleri artırılmalı, tarım-teknoloji temelli eğitimler yaygınlaştırılmalı.
- Kadın Çiftçilere Destek: Özel prim desteği ve pozitif ayrımcılık uygulanmalı, kadın girişimcilere yönelik programlar artırılmalı.
- Kırsal Altyapı: Kreş, yaşlı ve engelli bakım hizmetleri sağlanmalı, internet ücretsiz olmalı, sağlık, eğitim ve ulaşım hizmetleri güçlendirilmeli.
- Tarımın Saygınlığı: Tarım, stratejik ve itibarlı bir meslek olarak tanıtılmalı, tarım liseleri ve teknoloji odaklı bölümler açılmalı.
