ABD’nin İsrail ve Hamas’a sunduğu ateşkes anlaşmasının metninde, savaşın sona erdirilmesine dair herhangi bir garanti verilmemesi dikkat çekiyor. Bu durum, ateşkesin kalıcı hale getirilmesine yönelik belirsizlikleri artırıyor.
İsrail’in 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana sürdürdüğü saldırılar, Gazze bölgesinde büyük yıkımlara yol açarken, taraflar arasındaki ateşkes müzakerelerinde önemli bir gelişme yaşandı.
NETANYAHU’NUN KABULÜ
İsrail basınında yer alan bilgilere göre, Başbakan Netanyahu, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Witkoff’un sunduğu ateşkes teklifini kabul ettiğini açıkladı.
BEYAZ SARAY’DAN ONAY
Beyaz Saray Sözcüsü Caroline Leavitt, düzenlediği basın toplantısında, ABD Başkanı Donald Trump ve Özel Temsilci Witkoff’un, İsrail’in desteklediği bir ateşkes önerisini Hamas’a sunduğunu duyurdu. Bu açıklama, Netanyahu’nun ateşkes teklifini kabul ettiği yönündeki haberleri doğrulamış oldu.
“HAMAS KABUL EDERSE DUYACAKSINIZ”
Leavitt, “İsrail, bu öneriyi Hamas’a gönderilmeden önce onayladı ve destekledi. Görüşmeler devam etmekte ve Gazze’de bir ateşkes sağlanarak tüm rehinelerin evlerine dönmesi umudunu taşıyoruz. Bu, yönetimimizin başından beri önceliği olmuştur,” dedi. Ayrıca, Hamas’ın öneriyi kabul edip etmediğine dair bilgi sahibi olmadığını belirterek, “Eğer Hamas kabul ederse ve ateşkes yürürlüğe girerse, bunu bizzat ben, Başkan Trump veya Özel Temsilci Witkoff’tan duyarsınız,” şeklinde konuştu.
ATEŞKES ANLAŞMASININ DETAYLARI
Öte yandan, ABD’nin Hamas ve İsrail’e sunduğu ateşkes anlaşmasının tam metni de gün yüzüne çıktı. Bu metinde, “kalıcı ateşkes” için müzakerelerin “geçici ateşkes” süresi boyunca devam edeceği belirtilirken, savaşın sona erdirilmesi ve kalıcı ateşkes için herhangi bir garanti verilmemesi dikkat çekiyor.
Al Arabiya’nın aktardığına göre, teklifin ana maddeleri şu şekildedir:
1. Ateşkes süresi: Ateşkes 60 gün boyunca geçerli olacak ve ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in bu süreye uyacağını garanti edecek.
2. Esirlerin serbest bırakılması: İsrailli 58 esirden, 10’u canlı, 18’i ise ölü olarak iki aşamada serbest bırakılacak. İlk gün, 5 canlı ve 9 ölü esir teslim edilecek. Kalan 5 canlı ve 9 ölü ise 7. günde serbest bırakılacak.
3. İnsani yardım erişimi: Hamas’ın ateşkesi kabul etmesiyle birlikte, Gazze’ye insani yardım akışı başlayacak. Tüm yardım taahhütleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve Kızılay gibi kanallar aracılığıyla gerçekleştirilecek.
4. İsrail askeri saldırıları durdurulacak: Anlaşma yürürlüğe girdiğinde, İsrail Gazze’deki tüm saldırıları durduracak. Gazze üzerindeki askeri ve gözetleme uçuşlarına günde 10 saat ara verilecek, bu süre esir değişimi günlerinde 12 saate çıkarılacak.
5. İsrail ordusu yeniden konuşlanacak:
a) 1. gün: İlk grup esirlerin serbest bırakılmasının ardından, İsrail ordusu insani yardım planları doğrultusunda Gazze’nin kuzeyinde yeniden konumlanacak.
b) 7. gün: İkinci grubun serbest bırakılmasının ardından Gazze’nin güneyinde benzer bir yeniden konuşlanma gerçekleşecek.
c) Nihai sınırlar: Teknik ekipler yeniden konuşlanma bölgelerine son şeklini verecek.
6. Kalıcı ateşkes görüşmelerinin başlaması: Görüşmeler, garantör arabulucuların gözetiminde başlayacak ve Filistinli tutuklular karşılığında kalan esirlerin serbest bırakılması gibi konular ele alınacak.
7. Başkanlık taahhüdü: Başkan Trump, anlaşmaya tam olarak bağlı ve 60 günlük sürede yapılacak müzakerelerin kalıcı bir çözüme ulaşmasını bekliyor.
8. Filistinli esirlerin serbest bırakılması: Gazze’de tutulan 10 İsrailli esirin serbest bırakılması karşılığında, İsrail 125 müebbet hapis cezası almış Filistinli esir ve 7 Ekim 2023 itibarıyla Gazze’de alıkonulan bin 111 kişiyi serbest bırakacak.
18 İsrailli esirin cenazesine karşılık olarak, İsrail 180 Filistinlinin naaşını teslim edecek. Bu takaslar, ateşkesin yürürlüğe girdiği ilk ve 7. günde gerçekleştirilecek ve törensiz yapılacak.
9. Bilgi paylaşımı ve kalan esirler: Hamas, 10. gün kalan tüm esirlerin durumu hakkında bilgi verecek, buna sağlık durumu veya ölüm teyitleri de dahil olacak. İsrail ise 7 Ekim’den bu yana alıkonulan Gazzeli esirler ile gözaltında ölen Filistinlilere dair bilgi paylaşacak. Hamas, ateşkes süresince esirlerin güvenliğini ve sağlık durumlarını garanti edecek.
10. Eğer 60 gün içinde kalıcı bir ateşkes üzerinde anlaşmaya varılırsa, hayatta olan İsrailli esirler serbest bırakılacak ve yaşamını yitiren tüm esirlerin cenazeleri teslim edilecek. Aksi halde, müzakereler devam ettiği sürece tarafların karşılıklı mutabakatıyla ateşkes süresi uzatılabilecek.
11. ABD, Mısır ve Katar, 60 gün boyunca ve olası uzatmada ateşkesi sağlamak için garantör rolü üstlenecek.
12. Bu ülkeler, kalıcı ateşkes anlaşmasına yönelik müzakerelerin sürdürülmesini denetleyecek ve gerekli düzenlemelerin gerçekleştirilmesine yardımcı olacak.
13. ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff, sahada yürütülecek müzakerelere liderlik edecek ve anlaşmayı sonuçlandıracaktır.
