Schengen vizesine yapılan başvuruların sayısı her yıl artış gösterirken, Avrupa Birliği (AB) sınırlarına girişte yaşanan zorluklar da sıkça gündeme gelmeye devam ediyor.
Almanya’nın İzmir Başkonsolosu Ralf Schröer, İzmir’deki Yaşar Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir seminerde, Türk hükümetiyle alınan karar doğrultusunda vizede önceliğin iş insanları ve öğrencilere verildiğini söyledi. Bunun yanı sıra, turist kategorisindekilerin yoğunluk nedeniyle birkaç ay beklemek durumunda kalabileceğine dikkat çekti.
Schröer, vize danışmanlığı yapan ticari kuruluşlarla çalışmanın gereksiz olduğunu belirtti ve bu tür şirketlerin vize değerlendirme sürecine olumlu bir katkı sağlamadığını ifade etti.
Son olarak, Schengen vizelerinin geçerlilik sürelerini kademeli olarak uzatan Cascade Kuralı’nın Türkiye’de daha etkin bir şekilde uygulanabileceğini dile getirdi:
“İlk başvuruda genellikle tek girişli veya kısa süreli çok girişli vize verilmektedir. Ancak vizeyi doğru şekilde kullanmanız durumunda, bir sonraki başvuruda daha uzun süreli bir vize alma imkânınız doğar. Bu süreç böyle devam eder; en sonunda bir yıl, iki yıl hatta beş yıl geçerliliğe sahip vizeler alınabilir.”
Cascade Kuralı
Bahsedilen kurala adını veren “Cascade” kelimesi, İngilizcede “kademeli” anlamına gelmektedir.
Avrupa Komisyonu’nun vize başvuru süreçlerine ilişkin 26 Haziran 2024 tarihinde güncellenen Vize Kodu El Kitabı’nda Cascade Kuralı’na da yer veriliyor.
Söz konusu belge, Schengen ülkelerinin vize başvurularında ortak prosedürleri benimsemesi ve üye ülkelerin bunları standart bir şekilde uygulaması hedefini gütmektedir.
2024 yılına ait el kitabında, Cascade Kuralı’nın nasıl işlediği örneklerle açıklanıyor. Eğer bir başvuru sahibi iki yıl içinde üç kez vize almış ve bu vizeleri yasalar çerçevesinde kullanmışsa, bir sonraki başvurusunda çoklu giriş yapmasına izin veren ve en az bir yıl geçerliliği olan bir vize alması önerilmektedir.
Başvuru sahibi, iki yıl içinde bir yıl geçerliliği olan vizesini yasaya uygun olarak kullanmışsa, bir sonraki başvurusunda iki yıllık vize alması öngörülüyor.
Benzer şekilde, başvuran kişi üç yıl içerisinde iki yıllık vizesini yasaya uygun biçimde kullanmışsa, bir sonraki başvuruda beş yıl geçerliliği olan bir vize verilmesi öneriliyor.
Tüm bu süreçlerin, başvuran kişinin pasaportunun geçerlilik süresinin, belirtilen sürelerde vize vermeye uygun olması halinde geçerli olduğu belirtilmektedir.
Belgede, Cascade Kuralı’nın nasıl uygulandığına dair örnekler de sunuluyor. Örneğin, bir Tunus vatandaşının, Schengen bölgesini son iki yılda üç kez ziyaret ettiğini varsayalım. Bu kişi, Belçika, İspanya ve İtalya temsilciliklerinden tek girişli vizeler alarak bu ziyaretleri gerçekleştirmiş olsun. Pasaportunun geçerlilik süresi dört yıl daha varsa, Çekya’yı ziyaret etmek için vize başvurusunda bulunduğunda, Çek makamlarının kendisine çok girişli ve bir yıl geçerliliğe sahip bir vize vermesi bekleniyor.
Öte yandan, her başvurunun kendi koşullarıyla değerlendirildiği göz önüne alındığında, Cascade Kuralı’nın istisnalarının olabileceği de not ediliyor. Eğer vize geçerliliğinin kısa tutulmasını gerektiren makul bir şüphe mevcutsa, belirtilen sürelerden daha kısa geçerliliğe sahip bir vize verilmesi tercih edilebilir.
Belgede, bu durumun objektif kriterlere dayanması gerektiği vurgulanıyor. Örneğin, üç yıl içinde biteceği beyan edilen bir inşaat projesinde çalışmak için vizeye başvuran birine, Cascade Kuralı’nın şartlarına sahip olsa bile, yalnızca belirtilen süre için vize verilebileceği ifade ediliyor.
Türkiye’den 2024’te 1 milyon 173 bin başvuru
2024 yılına ilişkin Avrupa Birliği’nin Schengen vizesi istatistikleri, Türkiye’den yapılan başvurulardaki artışı gözler önüne seriyor.
Bu başvurulara verilen olumsuz yanıt oranlarında ise bir azalma görülmektedir.
AB verilerine göre, 2024’te Türkiye’den yapılan başvuru sayısı 1 milyon 173 bin 917 olarak kaydedildi. Bu rakamla Türkiye, 1 milyon 779 bin 255 başvuruyla ilk sırada yer alan Çin’in ardından ikinci sırada bulunuyor. Türkiye’yi, 1 milyon 108 bin 239 başvuruyla Hindistan takip ediyor.
2024 yılında Türkiye’den yapılan başvurulardan 993 bin 875’ine olumlu yanıt verildi. Bu olumlu yanıtların 645 bin 583’ü çok girişli vize oldu.
Bu veriler, 2024’te Türkiye’den yapılan Schengen vizesi başvurularının reddedilme oranının %14.5 olduğunu gösteriyor. Bu oran, bir önceki yıl %16.1 seviyesindeydi.
Türk vatandaşlarına vize muafiyeti sağlanması ve vizelere erişim konusundaki sorunların aşılması, Türkiye’nin AB’den öncelikli beklentileri arasında yer alıyor.
AB verileri, ret oranındaki düşüşü ve Türkiye’ye ait oranın ortalamanın altında kaldığını belirtse de, Schengen vizesine erişim konusunda pratikte yaşanan sorunlar henüz tam olarak çözülebilmiş değil.
Türk medyasında sıkça ele alınan Schengen vizesine erişim konusundaki zorluklar, “Bazı ülkelerin Türk vatandaşlarına vize kapılarını kapattığı” iddialarını da gündeme taşımaktadır.
AB’nin Türkiye Delegasyonu, 2 Mayıs’ta yaptığı yazılı açıklamada bu iddiaları yalanlayarak, “Aslında Schengen konsoloslukları, salgın öncesi rakamları önemli ölçüde aşarak rekor sayıda vize başvurusunu işleme almaktadır” ifadelerine yer verdi.
Son olarak, Avrupa Parlamentosu, Türkiye Raporu’nda üye ülkelere vize kapasitesinin artırılması çağrısında bulundu.
Türkiye ile AB arasındaki vize muafiyeti süreci yıllardır ilerleme kaydedememiş durumda. Bunun en önemli nedeni, Türkiye’nin muafiyet için belirlenen ve kendisinin de onayladığı 72 kriterden altısını henüz yerine getirmemiş olmasıdır.
AB, bu alanda diyaloğa açık olduğunu belirtirken, Türkiye ise kalan kriterlerin yerine getirilmeden muafiyetle ilgili herhangi bir adım atılmasının mümkün olmayacağını ifade ediyor.
Türkiye’nin son dönemde vize muafiyeti sürecindeki ilerlemeyi sağlamak amacıyla vize kolaylığına yönelik adımları yoğunlaştırdığı dikkat çekiyor.
