Trabzon Sosyal Bilimler Lisesi öğrencileri Arda Yiğit Yıldız ve Önder Memiş, geliştirdikleri “SuVita Acil Durum Matarası Projesi” ile TÜBİTAK yarışmasında üçüncülük ödülünü kazandı.
Okulun 10. sınıf öğrencisi Yıldız ve 11. sınıf öğrencisi Memiş, azalan su kaynakları sorununa çözüm arayışları doğrultusunda, tuzlu veya kirli suların içme suyu haline getirilmesi üzerine yaklaşık iki yıl önce araştırmalara başlamışlardı.
Kimya öğretmeni Elif Genç’in de rehberliğinde, öğrenciler suyu arıtan ve anında içme suyu haline getiren bir “matara” prototipi üretmeyi başardılar.
TÜBİTAK 2204-A Lise Araştırma Projeleri Yarışması’na “SuVita Acil Durum Matarası” ile katılan öğrencilerin projeleri, “gelecek vadeden projeler” arasında yer aldı.
Öğrencilerden Arda Yiğit Yıldız, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “matara”yı insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde tasarladıklarını belirtti.
Arıtılan suyun analizlerinin olumlu sonuçlandığını vurgulayan Yıldız, suyu soğuk olarak buharlaştırarak kaynatma enerjisinin israfını önlediklerini ifade etti.
Yıldız, proje kapsamında ürettikleri “matara”nın prototipinin yanı sıra, büyütülerek tesislerde kullanılabilecek versiyonlarının da yapılabileceğini söyledi. “İçinde kullandığımız parçaların sanayi tipi olanı da var. Uzun süreli gemi yolculuklarında da bu sistem devreye girerek tatlı su üretebilir.” dedi.
Ürettikleri prototiple bir saatte yaklaşık bir su bardağı suyu arıttıklarını belirten Yıldız, “Biz bunu matara olarak tasarladık, fakat bu sistemin daha fazla gelişime açık olduğunu düşünüyoruz.” dedi.
Yıldız, “SuVita” isminin, su ve vitaminlerin birleşiminden oluştuğunu belirterek, arıtma sürecinde suyun içerisindeki vitaminlerin kaybolmadığını vurguladı.
Önder Memiş, “matara” ile ilgili fikir ve araştırma aşamasının ardından üç boyutlu tasarımlar yaptıklarını ifade etti.
Literatür taraması yaptıklarını aktaran Memiş, “Daha önce benzer çalışmalar yapılmış mı, yapılmışsa ne tür şeyler geliştirilmiş, biz neyi farklı yapabiliriz diye tarama yaptık. Sonunda, tasarladığımız mataranın daha önce yapılmadığı sonucuna ulaştık.” şeklinde konuştu.
Memiş, basit ve ulaşılabilir malzemeleri kullanarak projelerini hayata geçirdiklerine dikkat çekti. İlk aşamada dış hazne olarak bir kutu kullandıklarını belirten Memiş, bu haznenin üst kısmına güneş paneli ve ultraviyole lambaları yerleştirdiklerini aktardı. Güneş panelinin enerji üretmek, ultraviyole lambanın ise suyun temizliğini sağlamak amacıyla kullanıldığını ifade etti.
Önemli bir bileşen olarak, bebek kuvözlerinde kullanılan sis yapıcı cihazın (mist maker) projede yer aldığını vurgulayan Memiş, bu cihazın oda sıcaklığındaki suyu buhar haline getirdiğini belirtti.
Kimya öğretmeni Elif Genç de “matara”nın su arıtma sistemine ilişkin bilgiler vererek, su arıtma işleminin ultraviyole lamba ile gerçekleştirildiğini ve bu lambanın suyun içerisinde bulunan minerallere zarar vermeden dezenfekte ettiğini ifade etti.
Trabzon Sosyal Bilimler Lisesi Müdürü Muhittin Yücealtay, öğrencilerinin projesiyle gurur duyduklarını belirterek, “Kurum kültürümüzde proje geliştirme her zaman önemlidir. Bu tür destekleri artırarak öğrencilere yön veriyoruz.” dedi.
