ABD Başkanı Donald Trump, fütürist Altın Kubbe füze savunma sisteminin, başkanlık süresinin sona ermesiyle birlikte “tam olarak faaliyete geçeceğine” dair söz verdi.
Trump, başlangıçta 25 milyar dolarlık bir yatırım sözü verirken, projenin toplam maliyetinin yaklaşık 175 milyar dolara ulaşacağını ifade etti. Ancak yetkililer, nihai maliyetin bu rakamın en az üç katı olabileceği konusunda uyarılar yapıyor.
Plan, kara, deniz ve uzayda “yeni nesil” teknolojilerden oluşan bir sistem inşa etmeyi hedefliyor. Bu sistem, gelen füzeleri caydırma amacı taşıyan uzay tabanlı önleyiciler ve sensörleri içerecek.
Altın Kubbe, Rusya ve Çin gibi ülkelerden gelen ve giderek çeşitlenen hava tehditlerine karşı mevcut savunma sistemlerini genişletme ve geliştirme amacı taşıyor.
Altın Kubbe nasıl çalışacak?
Trump’ın planı, kısmen kısa menzilli füze tehditlerini engellemek için radar savunma sistemleri kullanan ve 2011’den bu yana faaliyette olan İsrail’in Demir Kubbe’sinden esinleniyor.
Ancak Altın Kubbe, çok daha geniş bir kapasiteye sahip olacak ve daha çeşitli tehditlerle başa çıkabilecek şekilde tasarlanacak.
Potansiyel olarak yüzlerce uydudan oluşan bir ağ kullanmak, geçmişte maliyet açısından oldukça yüksek bir yatırım gerektiriyordu; ancak son yıllarda uydu maliyetlerinin hızla düştüğü gözlemleniyor.
Trump, “Ronald Reagan bunu yıllar önce istedi ama ellerinde teknoloji yoktu” diyerek, eski başkanın 1980’lerde önerdiği ve halk arasında “Yıldız Savaşları” olarak bilinen uzay tabanlı füze savunma sistemine atıfta bulundu.
Altın Kubbe, “dünyanın diğer tarafından veya uzaydan fırlatılan füzeleri bile durdurabilecek kapasitede” olacak, dedi Trump.
Bu sistem, seyir füzeleri, balistik füzeler (ses hızından daha hızlı hareket edebilen hipersonik silahlar dahil) ve uzaya çıktıktan sonra tekrar dünyaya inen füzelere karşı savunma sağlamak amacıyla inşa edilecek.
ABD Siber ve Teknoloji İnovasyon Merkezi Kıdemli Direktörü Emekli Tümamiral Mark Montgomery, Altın Kubbe’nin “toplamda yüzlerce uyduya denk gelen üç veya dört gruptan oluşacağını” belirtti:
“Fırlatılan füzeleri tespit eden yüzlerce uydu olacak. Sonrasında, bunları takip eden ve ateş kontrolü yapan bir dizi uydu bulunacak. Son olarak, kinetik silahlar veya düşman füzesini düşürmek için kullanılan diğer sistemleri içeren angajman uyduları olacak.”
Altın Kubbe üç yılda tamamlanabilir mi?
The Economist Savunma Editörü Shashank Joshi, ABD ordusunun bu planı ciddiye alacağını, ancak Trump’ın döneminde tamamlanabileceğini düşünmenin gerçekçi olmadığını belirtti. Büyük maliyetin, ABD savunma bütçesinin önemli bir kısmını tüketeceği öngörülüyor.
Eski Amiral Montgomery de benzer bir görüşü paylaşıyor:
“Bunun doğru bir şekilde yapılması için 5-10 yıla ihtiyacı var. Üç yıl içinde bizi daha güvenli hale getirecek şeyler olacak mı? Evet, olacak. Ama Trump’ın dönemi bitene kadar yüzde 100 güvenilir bir sistem olması olası görünmüyor.”
ABD hükümetinin Kongre Bütçe Ofisi, yalnızca sistemin uzay tabanlı kısımları için 20 yıllık bir süre içerisinde maliyetin 542 milyar dolara ulaşabileceğini kaydediyor.
Altın Kubbe’yi kim üretecek?
Altın Kubbe projesinin lideri, ABD Uzay Kuvvetleri Generali Michael Guetlein olacak. Guetlein, Aralık 2023’ten bu yana ABD ordusunun “füze uyarısı, uzay farkındalığı, konumlandırma, navigasyon ve zamanlama, iletişim ve uzay elektronik savaşı” alanlarına bakan kolunda uzay operasyonları başkan yardımcısı olarak görev yapıyor.
Trump tarafından “çok yetenekli bir adam” olarak tanımlanan Guetlein, daha önce Uzay Sistemleri Komutanlığı başkanı ve uzaktan algılama sistemleri direktörü olarak görev yaptığı için önemli bir deneyim sunuyor.
Oklahoma eyaletinde doğup büyüyen Guetlein, 1991’de Oklahoma Eyalet Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri’ne katıldı.
Rusya ve Çin Altın Kubbe hakkında ne düşünüyor?
Altın Kubbe, özellikle Rusya ve Çin tarafından fırlatılan füzelere karşı bir savunma aracı olarak tasarlandı.
Savunma İstihbarat Ajansı tarafından yakın zamanda yayınlanan bir brifing belgesinde, füze tehditlerinin “ölçek ve karmaşıklık açısından genişleyeceği” ve her iki ülkenin de “ABD savunmasındaki boşlukları istismar etmek” için aktif olarak sistemler geliştirdiği iddia edildi.
Çin ve Rusya, bu yaklaşımı “derinden istikrarsızlaştırıcı” olarak değerlendirmektedir.
Rusya ve Çin arasında bu ayın başında yapılan görüşmelerden sonra yayımlanan bir Kremlin açıklamasında, yeni savunma sisteminin “uzayda savaş operasyonları yürütmek için cephaneliği önemli ölçüde güçlendireceği” belirtildi.
Çin ise Altın Kubbe’nin uzayda silahlanma yarışını tetikleyerek uluslararası güvenliği tehdit etme riskini taşıdığını ifade etti.
Bu hafta yaptığı bir açıklamada, Altın Kubbe’nin BM Dış Uzay Anlaşması’na aykırı ve saldırgan yönleri olduğunu belirten Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD’yi sistemden vazgeçmeye çağırdı.
Kanada Altın Kubbe’ye dahil olacak mı?
Beyaz Saray’da planlarını açıklayan Trump, Kanada’nın sisteme dahil olmak istediğini duyurdu.
Bu açıklamanın ardından Kanada Başbakanı Mark Carney’nin ofisi, Amerikalı meslektaşlarıyla yeni bir güvenlik ve ekonomi işbirliği hakkında görüştüklerini bildirdi.
Bu yılın başlarında, dönemin Kanada Savunma Bakanı Bill Blair da Kanada’nın Altın Kubbe projesine katılma isteğini dile getirerek, bunun “mantıklı” ve ülkenin “ulusal çıkarına” olduğunu savunmuştu.
Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında çevirisi için yapay zekadan da faydalanıldı.
