1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla devreye alınan Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN) ve Vergi Denetim ve Analiz Sistemi (VEDAS), Türkiye’deki işletmelerin ve yetkililerin vergi denetim süreçlerinde önemli bir dönüşüm sağladı. Bu sistemlerin detayları, İzmir’de gerçekleştirilen bir konferansta katılımcılarla paylaşıldı.
İZMİR (turkiyexhaber) – Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 1 Ekim 2025’te hayata geçirilen KURGAN ve VEDAS sistemleri, Türkiye genelindeki işletmelerin vergi denetiminde köklü değişiklikler meydana getiriyor.
Yapay zeka tabanlı bu sistemler, sahte belgelerin kullanımını izleme ve engelleme amacıyla mali yapıyı güçlendirmeyi hedefliyor.
İzmir Serbest Bölgesi (İZBAŞ) ve Menemen Ticaret Odası’nın iş birliğiyle düzenlenen konferansta, sistemin tüm yönleri ele alındı. Türkiye’nin önde gelen mali hukukçularından Prof. Dr. Keramettin Tezcan, etkinliğe katılan işletme sahipleri ve mali müşavirlerle deneyim ve bilgi paylaşımında bulundu.
Prof. Dr. Tezcan, KURGAN’ın ana amacının mükellefleri “riskli” olarak etiketlemekten ziyade, mal ve hizmet işlemlerine risk puanı atamak olduğunu belirterek, sistemin bir erken uyarı mekanizması olarak işlev gördüğünü ifade etti. Tezcan, sistemin işlemleri analiz ettiğini ve alıcı veya satıcıya doğrudan risk puanı vermediğini vurguladı.
Sistem, e-belge gibi anlık verilere erişim sağlayarak işlemler yürütmekte ve mükelleflerin bilgi talep yazılarına verdikleri yanıtların denetim planlarını dinamik bir şekilde etkilediğine dikkat çeken Tezcan, şu açıklamada bulundu:
“KURGAN, yalnızca bir yazılım projesi değil. Sahte belge düzenlemenin ‘öncül suç’ sayılması, vergi incelemesi ile vergi suçu soruşturmasının ayrılması ve Rapor Otomasyon Sistemi gibi teknolojik yeniliklerle bir bütünlük arz eden bir stratejinin parçasıdır. Sistem, işlemlerin gerçeklikten uzak olmasını, miktar veya mahiyet açısından yanlış beyanları ve ilişkili mükelleflerle gerçekleştirilen emsalsiz işlemleri analiz ederek risk skorları üretir.”
Tezcan, sistemin yüksek riskli işlemlere odaklanarak denetimleri etkinleştirdiğini ve mükelleflerin kendi risk durumlarını değerlendirme imkânı bulduğunu belirtti. Ayrıca yapay zeka ve veri madenciliği kullanımıyla ilgili hukuki sorunlara da dikkat çekerek, “Vergi mahremiyeti, kişisel verilerin korunması ve ticaretin serbestliği, sistemin uygulanmasında önemli bir çerçeve oluşturuyor. Bu yeni uygulama, Türkiye’nin OECD ülkelerinde yaygınlaşan yapay zeka tabanlı vergi denetim sistemlerinin bir parçası olarak, gri listeye dönüşmeme ve vergiye gönüllü uyumu artırma açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor” şeklinde konuştu.
